«Οι κάτοικοι της Δυτικής Ευρώπης βιώνουν όλο και πιο συχνά το συναίσθημα ότι δεν αναγνωρίζουν πλέον τη χώρα τους. Στο Λουξεμβούργο, το φαινόμενο αυτό συνδέεται με μια σειρά οικονομικών εξελίξεων που ανέδειξαν αυτό το μικρό κράτος σε ένα από τα πλουσιότερα στον κόσμο… »Οι ταχύτατες μεταμορφώσεις του Λουξεμβούργου δεν είναι απλώς ο καμβάς των θεατρικών έργων της συλλογής του βιβλίου. Είναι η πρώτη ύλη με την οποία πλάθονται τα έργα του Ίαν Ντε Τόφφολι. Είναι τα ερωτήματα που τον απασχολούν και τα οποία μεταμορφώνει σε θέατρο. Οι ήρωες και οι ηρωίδες του τα έχουν καταφέρει σ’ ένα αλματωδώς αναπτυσσόμενο οικονομικό περιβάλλον. Κατόρθωσαν να ελιχτούν δεξιοτεχνικά και να προσαρμοστούν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του συστήματος. Είναι δικηγόροι, σύμβουλοι επιχειρήσεων, κοπέλες οικογενειών που άφησαν πίσω τους το στίγμα του εργάτη, του μετανάστη από τον Νότο, για να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι στη νέα τους πατρίδα, ή είναι απλώς συνηθισμένα μεσήλικα ζευγάρια της μεσαίας τάξης που εργάζονται σε κάποιο γραφείο. Οι ζωές τους κυλούν ομαλά και φαίνεται να έχουν αποδεχτεί τους κανόνες του παιχνιδιού, έως ότου οι ήρωες να καταρρεύσουν και να αποσυντεθούν επί σκηνής. Το θέατρο του Ντε Τόφφολι δεν είναι πρόζα, είναι η λυδία λίθος του μοντέρνου τρόπου ζωής του Μεγάλου Δουκάτου. Η επιμονή του στους κλασικούς μύθους και η επιδεξιότητά του στις μοντέρνες θεατρικές τεχνικές και φόρμες δημιουργούν επάλληλα επίπεδα νοημάτων. Τα έργα δεν είναι απλώς στιγμιότυπα ενός ιδιότυπου μικρόκοσμου. Είναι θέατρο που μιλά για τα ζητήματα της ταυτότητας, της συλλογικής και ατομικής μνήμης, της πολυπολιτισμικότητας, της επικοινωνίας, της εξουσίας και των σχέσεων των φύλων. Πειραματίζεται με τις τεχνικές της αφήγησης αναζητώντας τη φύση της ίδιας της τέχνης» Με φωτογραφίες του Νίκου Ζόμπολα

«Μοιάζει πιο πολύ παλιά η αισιοδοξία με την οποία η Γαλλική Επανάσταση είχε χαιρετίσει το νόμο ως λύτρωση από την τυραννία και ως βασιλική οδό προς την ελευθερία και την ισότητα. Ο ρόλος του νόμου άλλαξε θεμελιακά ήδη από τον 19ο αιώνα. Δεν ενσάρκωνε πια την ιδέα της επαναστατικής δικαιοσύνης. Έγινε ένα εργαλείο της αστικής πολιτικής στα χέρια των εθνικών κοινοβουλίων που στρεφόταν τόσο ενάντια στο φεουδαλικό παρελθόν όσο και στο ολοένα και πιο απειλητικό "κοινωνικό ζήτημα". Με λίγα λόγια, ο νόμος έγινε ένα μέσο κοινωνικού ελέγχου. Έναν αιώνα αργότερα αυτή η σκέψη έχει γίνει τόσο αυτονόητη, που προκαλεί ενόχληση ακόμα και η διερώτηση τι άλλο θα μπορούσε να είναι ο νόμος εκτός από μια σχετικά εφήμερη, προσανατολισμένη σε ένα σκοπό πολιτική διαταγή που απευθύνεται στην κοινωνία». Τόσο οι αδύναμοι όσο και οι ισχυροί επικαλούνται το δίκαιο. Η σημασία του δικαίου, της πιο θεμελειώδους από όλες τις αυθεντίες, είναι αντικείμενο διαρκούς ερμηνείας. Παρά τις διαρκείς παραβιάσεις του δικαίου, οι εμπλεκόμενοι σε κάθε διένεξη σπεύδουν πάντοτε να δηλώσουν ότι ενεργούν εν ονόματι του δικαίου, ότι συμμορφώνονται με το νόμο, ή ότι υπηρετούν την ύψιστη αρχή που κρύβεται πίσω του, τον Θεό, την ηθική ή τη λαϊκή κυριαρχία. Ο Μίκαελ Στολλάις στα δύο αυτά δοκίμια πραγματεύεται δύο κομβικές μεταφορές που σχετίζονται με την εικόνα του νόμου. Το μάτι του νόμου, που εμφανίζεται ήδη από την αρχαιότητα συνδεδεμένο με τον ηγεμόνα, παράγει μια σειρά από θεμελειώδεις αναπαραστάσεις της δικαιοσύνης, οι οποίες διαπερνούν όλη την ιστορία του νεότερου δικαίου. Αντίστοιχα, η επίκληση του ονόματος του νόμου, με το βάρος και την ιερότητα της προσωποποίησής του, αποτελεί ένα από τα πιο παλιά γλωσσικά εργαλεία της κυριαρχίας. Ο Στολλάις διερευνά τις πηγές και την πορεία των δύο μεταφορών μέχρι σήμερα, φωτίζοντας τις μεταβολές στην έννοια και τη λειτουργία του νόμου και του δικαίου.

Το βιβλίο πραγματεύεται το ερώτημα εάν το ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα μπορεί να περιγραφεί αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο με όρους πειθαρχικής εξουσίας. Εξετάζει την ελληνική φυλακή μέσα από την κατασκευή "πειθαρχικού συμπλέγματος", δηλαδή τη συνύπαρξη και αλληλοϋποστήριξη των θεσμών και πειθαρχικών παραπτωμάτων και κυρώσεων, της εργασίας και των τακτικών αδειών με το θεσμό της απόλυσης υπό όρους. Παρουσιάζει την έρευνα που διεξήχθη σε δύο καταστήματα κράτησης και δικαστήρια (αρχειακό υλικό και συνεντεύξεις) και καταλήγει στην άρθρωση μιας πρότασης για την εκδίπλωση των πρακτικών της εξουσίας στο ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα, ως μια στρατηγική συνεργασία της πειθαρχικής και της κυβερνολογικής εξουσίας, κατά τη σκέψη του Μισέλ Φουκώ. Το έργο δεν απευθύνεται μόνο σε νομικούς και εγκληματολόγους, αλλά μπορεί να διαβαστεί και ως στοχασμός πολιτικής θεωρίας, μια γενεολογία της φυλακής και των λόγων γύρω από αυτή, μια πραγμάτευση γύρω από την εξουσία και τις στρατηγικές της με όχημα και παράδειγμα τη φυλακή.

Οι μετανεωτερικές κοινωνίες είναι σε μεγάλο βαθμό κειμενικά διαμεσολαβημένες, γεγονός που αυξάνει ο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον για τον λόγο. Έτσι, μέσα από την προσφορά πολλαπλών και αντιτιθέμενων κατασκευών της κοινωνικής πραγματικότητας το τι και το πώς λέγεται ότι συμβαίνει κάτι αποκτά τεράστια σημασία. Ως μέρος του ευρύτερου πεδίου της ανάλυσης λόγου η Κριτική Ανάλυση Λόγου (ΚΑΛ) έδωσε εξαρχής το δικό της στίγμα, εστιαζόμενη στις έννοιες της ιδεολογίας, της εξουσίας και της κριτικής. Η ΚΑΛ έχει σημαντική απήχηση στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο. Όλο και περισσότερες μελέτες σχετικά με το ελληνικό περικείμενο επικεντρώνονται στην ΚΑΛ, ή την εισάγουν στο μεθοδολογικό τους πλαίσιο. Ωστόσο ένα συλλογικό έργο σχετικό με την ΚΑΛ απουσίαζε από την ελληνική βιβλιογραφία. Σκοπός του παρόντος τόμου, λοιπόν, είναι η παρουσίαση των τριών βασικών σχολών της ΚΑΛ, καθώς και η ανάδειξη της αναπλαισίωσής τους για τη μελέτης της ελληνικής κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας. Με εστίαση, λοιπόν, στο ελληνικό συγκείμενο, το οποίο μοιράζονται από κοινού οι ερευνητές/τριες και οι αναγνώστες/στριες, θα φωτίσει καλύτερα τι μπορεί να πρσφέρει η οπτική της ΚΑΛ στην (απο)δόμηση της κοινωνικής πραγματικότητας

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Ντιντιέ Εριμπόν επιστρέφει στη Ρενς, τη γενέτειρά του στη βόρεια Γαλλία, ύστερα από 30 χρόνια. Το ταξίδι αυτό τον φέρνει αντιμέτωπο με ένα παρελθόν με το οποίο είχε κόψει κάθε δεσμό, σηματοδοτώντας για τον συγγραφέα μια τολμηρή κατάδυση στην οικογενειακή ιστορία του και τις κοινωνικές καταβολές του. Ο Εριμπόν ανασύρει στη μνήμη του τον κόσμο της εργατικής τάξης –τον κόσμο των παιδικών του χρόνων– και ανασυστήνει την πορεία της κοινωνικής του ανέλιξης. Μέσα από αυτή την προσωπική αφήγηση, αναπτύσσει τις σκέψεις του για τις κοινωνικές τάξεις και το σχολικό σύστημα, την κατασκευή των ταυτοτήτων και την ομοφυλοφιλία, την ομοφοβία και τον ρατσισμό, την Αριστερά και την Ακροδεξιά, τις εκλογές και τη δημοκρατία. Επανεντάσσοντας τις προσωπικές διαδρομές στους μηχανισμούς κοινωνικής αναπαραγωγής και κοινωνικού αποκλεισμού, ο συγγραφέας θέτει εντέλει καίρια ερωτήματα σχετικά με την πολλαπλότητα των μορφών που παίρνει η κυριαρχία και, συνεπώς, η αντίσταση. Η Επιστροφή στη Ρενς είναι η αυτοβιογραφική ανάλυση ενός από τους σημαντικότερους στοχαστές της εποχής μας, αλλά κι ένα κλασικό πλέον έργο κοινωνιολογίας και κριτικής θεωρίας. Γνώρισε τεράστια επιτυχία στη Γαλλία, όπου κυκλοφόρησε το 2009, και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Το 2017 διασκευάστηκε και μεταφέρθηκε στο θέατρο από τον Τόμας Οστερμάγιερ. Η ανάγνωση της Επιστροφής στη Ρενς υπήρξε, μεταξύ άλλων, καθοριστική για τον συγγραφέα Εντουάρ Λουί (μέλος, μαζί με τον Εριμπόν και τον φιλόσοφο και κοινωνιολόγο Ζεφρουά ντε Λαγκανερί, ενός ενεργού πυρήνα αριστερών διανοουμένων), ο οποίος αφιερώνει στον Εριμπόν το πρώτο του βιβλίο Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ (μτφρ. Μιχάλης Αρβανίτης, Αντίποδες, 2018).

Το θέμα του παρόντος τόμου είναι η ανθεκτικότητα των νοικοκυριών στις συνθήκες της κρίσης: οι πρακτικές επιβίωσης, οι τρόποι υπέρβασης των προβλημάτων, οι στρατηγικές επιβίωσης, ό,τι δηλαδή συνθέτει τη δυνατότητα «να τα βγάλεις πέρα». Οι αφηγήσεις των νοικοκυριών αναδεικνύουν τη σύνδεση της θεματικής της ανθεκτικότητας με εκείνη της αποστέρησης. Οι οικονομίες και η αναπροσαρμογή της κατανάλωσης σε ένα χαμηλότερο κόστος ζωής είναι κάτι κοινό. Όμως όταν τα νοικοκυριά μειώνουν τα γεύματα, αφαιρούν το κρέας ή τα φάρμακα και μειώνουν τη θέρμανση, δεν πρόκειται για στρατηγικές ανθεκτικότητας, αλλά για πρακτικές συνέπειες της στέρησης. Από τα δεδομένα της έρευνας προκύπτουν όμως και οι αρνητικές συνέπειες της «αντοχής» σε σχέση με τη σωματική και ψυχική υγεία. Πράγματι, μία από τις χειρότερες συνέπειες των πρακτικών ανθεκτικότητας που αφορά το σώμα είναι η μόνιμη σωματική βλάβη. Ταυτοχρόνως, οι διαδικασίες εξασφάλισης της ανθεκτικότητας έχουν έντονο έμφυλο χαρακτήρα και τείνουν να αναπαράγουν τις έμφυλες ανισότητες. Στην έρευνά μας αποτυπώνεται πώς οι γυναίκες φροντίζουν τους άλλους ενώ ταυτόχρονα παραμελούν τον εαυτό τους. Οι πρακτικές του νοικοκυριού συχνά προϋποθέτουν την υπερφόρτωση των γυναικών με «διπλές βάρδιες», όπου η αμειβόμενη εργασία προστίθεται στην απλήρωτη οικιακή και οικογενειακή φροντίδα. H επέκταση του λόγου περί ανθεκτικότητας αναδύθηκε ταυτόχρονα με την ενίσχυση των ιδεολογιών της ατομικής ευθύνης και του ενεργητικού πολίτη και την άσκηση πολιτικών που ευνοούν την απόσυρση της δημόσιας στήριξης σε όσους αντιμετωπίζουν φτώχεια. Επιπλέον, η αναφορά στην ανθεκτικότητα επικρατεί σήμερα σε μεγάλο μέρος του κυρίαρχου λόγου για την αναπτυξιακή ατζέντα. Δεν υπάρχει όμως άμεση και προφανής διέξοδος από τη φτώχεια μέσω της ανθεκτικότητας. Η ανάπτυξη πρέπει να συνεχίσει να αφορά τη μείωση της φτώχειας και την ευημερία, και όχι την οικοδόμηση ανθεκτικότητας.

Η μεταπολεμική Θεσσαλονίκη, πόλη «θεμελιωμένη» στην εκδίωξη διάφορων εθνοτικών ομάδων, κυρίως δε της πολυπληθούς εβραϊκής κοινότητας εξ ού και «πόλη φαντασμάτων», υφίσταται μεταπολεμικά μια «πολιορκία εκ των έσω», λέει ο ποιητής Μάρκος Μέσκος, από μια τάση υστερόβουλη, συμφεροντολογική χωρίς συλλογική ευαισθησία, μια τάση κατακτητική κάθε παρελθόντος και παρόντος δημόσιου χώρου με απαραίτητο «πνευματικό συμπλήρωμα» το εθνικό ιδεώδες. Η πλευρά αυτή είχε επικρατήσει έναντι μιας τάσης ιστορικά «αθώας» που ήθελε τη Θεσσαλονίκη πολυφυλετική, ανοιχτή στο μοντέρνο και συγχρόνως χωνευτήρι παραδόσεων. Απέκοπτε την εσωτερική επικοινωνία μεταξύ των πολλαπλών στοιχείων της ταυτότητας της πόλης, διέλυε κάθε συλλογική διαδικασία της ως πολιτικού σώματος, απέκλειε το μέλλον καθηλώνοντας την πόλη σε εσωτερικό αποκλεισμό ενός μέρους του ίδιου του εαυτού της ως συλλογικού ατόμου. Τα κείμενα του τόμου επιχειρούν να φωτίσουν «τα εργαστήρια του σκοτεινού Βαρδάρη», την αποσιωπημένη ιστορία της πόλης, τις ποικίλες ομάδες και σωματεία τα οποία δρουν και παράγουν ιδεολογία «από τα κάτω». Αλλά και αναζητούν τρόπους ώστε οι δημοκρατικές, ριζοσπαστικές και πολιτιστικές δυνάμεις της πόλης να υπερασπίσουν την κληρονομιά μιας πόλης ανοιχτής στον κόσμο.

Πώς ο όρος «Χωρικός σχεδιασμός» – και οι πρακτικές που υπονοεί – τείνει να αντικαταστήσει τους γνωστούς μας όρους «πολεοδομία» και «χωροταξία»; Πώς πρότυπα, «καλές πρακτικές» και κουλτούρες του σχεδιασμού διαχέονται σε παγκόσμια κλίμακα και ποιο ρόλο διεκδικούν οι παγκόσμιοι οργανισμοί, οι ΜΚΟ και η «κοινωνία των πολιτών»; Ποια είναι τα νέα κοινωνικά διακυβεύματα γύρω από την ιδιοκτησία, τη χρήση και την εκμετάλλευση της γης, και πώς συνυφαίνονται με τις επιχειρούμενες νέες σχέσεις μεταξύ χώρου και κοινωνίας; Το βιβλίο, αφενός, ανατρέχει σε δια-εθνικές και διεπιστημονικές προσεγγίσεις για τη διεθνή ανάπτυξη, το Χωρικό σχεδιασμό, τη χωρική διακυβέρνηση, τη χωρική ανάπτυξη και την κοινωνική παραγωγή του χώρου. Αφετέρου, επικεντρώνεται, μέσα από μία εκτεταμένη έρευνα πεδίου στην Αλβανία κατά την περίοδο της «μετασοσιαλιστικής μετάβασης», στην παραθαλάσσια περιοχή της Χιμάρας – ενός πολλαπλά διαφιλονικούμενου τόπου λόγω του περίπλοκου ιδιοκτησιακού καθεστώτος, των ιδιαίτερων εθνοπολιτισμικών χαρακτηριστικών και των εντεινόμενων πιέσεων για τουριστική ανάπτυξη. Πηγαίνοντας από το «παγκόσμιο» στο «τοπικό» και από το «τοπικό» στο «παγκόσμιο», το βιβλίο εξετάζει τρόπους συγκρότησης κυρίαρχων παρα­­δει­γ­μά­των Χωρικού σχεδιασμού και ανάπτυξης, σε συνάρτηση με πολιτικές πα­γκόσμιων οργανισμών, εθνικά πλαίσια και σχέσεις εξουσίας, κοινωνικές δυναμικές, τυπικές και άτυπες πρακτικές και τοπικές προσλήψεις, αναδεικνύοντας προκλήσεις εφαρμογής και νομιμοποίησης του σχεδιασμού, κοινωνικο-πολιτικά διακυβεύματα, θεσμικές «ρωγμές», εντάσεις και αντιφάσεις. Ζητούμενο είναι να συμβάλει σε έναν κριτικό αναστοχασμό πάνω στις μεταλλαγές σε αντιλήψεις, λόγους και πολιτικές για το χώρο και το σχεδιασμό, αλλά και στους τρόπους που πολιτικές «θεσμικών μεταρρυθμίσεων» για το Χωρικό σχεδιασμό επιχειρούν να φυσικοποιήσουν εμπορευματικές και επιχειρηματικές σχέσεις γύρω από τη γη, την ιδιοκτησία και τη χωρική ανάπτυξη, ως «νέα» πρότυπα/παραδείγματα.

Ο κινηματογράφος του Αντρέι Ταρκόφσκι έχει τη μοναδική ιδιότητα να συμπλέκει το οικείο με το ξένο, δημιουργώντας έτσι ενδιάμεσους χώρους ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό. Στον πυρήνα της ποιητικής του σκηνοθέτη βρίσκεται η έννοια του ανοίκειου, που εκφράζεται στον χώρο μέσω της χρήσης συγκεκριμένων κινηματογραφικών χει­ρι­σμών. Προβαίνοντας σε μια υφολογική ανάλυση των ταινιών του στο βιβλίο αναδεικνύεται πώς ο κινηματογράφος του Ταρ­κόφσκι κατασκευάζει ποιότητες χώρων που δια­νοί­γουν νέες προοπτικές στον κινηματογραφικό ρεα­λι­σμό και προτείνουν καινούργιους τρόπους αναπαράστασης της πραγματικότητας. Το κοινό που θέλει να γνωρίσει καλύτερα τις ταινίες του Ταρκόφσκι θα βρει εδώ μια ακόμα είσοδο στο πολυ­επίπεδο και πάντοτε ανοιχτό σε ερμηνείες έργο του. Ίσως σήμερα, σε πείσμα της γενικευμένης απώλειας νοή­ματος που βιώνουμε, ο Ταρκόφσκι είναι περισσό­τερο επίκαιρος από ποτέ.

Σε ποια οικονομία αισθήσεων και αντίληψης εδράζεται το ρέιβ; Πώς χαρτογραφεί νέα μονοπάτια στον κόσμο; Τι ιδεολογίες ανανεώνει, και πώς αυτές σχετίζονται με τις αισθητηριακές μεταβολές που προδιαθέτει και ευνοεί; Έχουν περάσει πάνω από 30 χρόνια αφότου ξέσπασε το μουσικό κίνημα του ρέιβ και διείσδυσε στη νυχτερινή διασκέδαση των δυτικών μητροπόλεων· και με τον «ηθικό πανικό» που συνόδευσε την κυκλοφορία της ουσίας Έκσταση, τα πολυήμερα και απομονωμένα σε ερήμους και δάση Φεστιβάλ, έγιναν οι κομιστές της αυθεντικότητας ενός μυστικού εορτασμού που έπρεπε να διαφυλαχτεί από τη μαζική αναγνώριση και την κρατική καταστολή. Σήμερα, οι ψυχεδελικές ουτοπίες του 1960 εκδραματίζονται τελετουργικά μέσω των φαντασμαγορικών δρώμενων και των σχεδιαστικών ναρκωτικών. Και οι διαδρομές των χίπικων καραβανιών και των πλάνητων στην Ανατολή εξελίχθηκαν στους χάρτες ενός νέου ευφορικού κοσμοπολιτισμού που τροφοδοτείται με το δικό του μουσικό είδος: την ψυχεδελική Trance. Ο συγγραφέας αντλεί εθνογραφικό υλικό από φεστιβαλικές διαδρομές στο Μαρόκο, την Ουγγαρία και την Ελλάδα για να εξετάσει την κινητικότητα στα γεωγραφικά και αντιληπτικά πεδία που διένοιξε η συναρμογή εκστατικών μουσικών, ψυχοενεργών ουσιών και αποκαλυπτικών αφηγημάτων. Στο βιβλίο αυτό, η διερεύνηση της διασκέδασης γίνεται εμβάπτιση στις πολιτισμικές αναπαραστάσεις του ανοίκειου πάνω στις οποίες φτιάχνονται τα όρια της νεωτερικότητας και τα προτάγματα της εξερεύνησης και της αναζήτησης άλλων κόσμων.

Σε αυτό το δοκίμιο, ο Πέτερ Σλότερνταϊκ αποσαφηνίζει τις θέσεις του για τη θρησκεία και τον ρόλο της στις προνεωτερικές και τις νεωτερικές κοινωνίες, με αφετηρία τη βιβλική αφήγηση του επεισοδίου που έλαβε χώρα στο όρος Σινά μετά τη σύναψη Διαθήκης ανάμεσα στον Θεό και τον ιουδαϊκό λαό μέσω του Μωυσή (βιβλίο της Εξόδου). Εκεί, σύμφωνα με τον συγγραφέα, αναδύθηκε για πρώτη φορά αυτό που ο ίδιος ονομάζει «μοντέλο Σινά»: η λογική της ολικής συμμετοχής σε μια κοινότητα, μέσω της απόλυτης υπακοής στις επιταγές της κοινής πίστης, όπως και της κοινής γλώσσας. Ο μονοθεϊσμός χαρακτηρίζεται από τη λογική του ενός Θεού, ο οποίος απαιτεί τη μέγιστη αφοσίωση. Εξού και στον πυρήνα του μονοθεϊσμού βρίσκονται επίσης ο φόβος της αποθέωσης, της αίρεσης και της ετεροδοξίας. Ο μονοθεϊσμός, λοιπόν, κατά τον Σλότερνταϊκ, σχετίζεται πρώτα και κύρια με ένα συγκεκριμένο είδος εσωτερικής βίας: τη βία που στρέφεται εναντίον όσων παραβιάζουν τη συνθήκη συμμετοχής στην κοινότητα με μια ρήξη της αφοσίωσης και της πίστης τους. Στη βάση αυτής της ανάλυσης της εσωτερικής λογικής που διέπει τον μονοθεϊσμό, ο Σλότερνταϊκ ανατρέχει στην ιστορική του κληρονομιά και δείχνει πώς μια τέτοια καταγραφή μάς επιτρέπει να ερμηνεύσουμε διάφορες σύγχρονες μορφές και εκδηλώσεις φονταμενταλισμού -είτε πρόκειται για ριζοσπαστικούς ισλαμιστές, είτε για την υπερσυντηρητική καθολική Αδελφότητα του Αγίου Πίου, είτε για ευαγγελικές σέκτες στις ΗΠΑ-, καθώς και τις αντιδράσεις των νεωτερικών κοινωνιών απέναντί τους.

«Η έκλειψη της πολιτικής ξεκίνησε όταν η πολιτική απέτυχε να αντιμετωπίσει επιτυχώς τους μετασχηματισμούς που της στέρησαν κατηγορίες και έννοιες. Έτσι, εδώ αναζητούνται γνήσια πολιτικά παραδείγματα σε εμπειρίες και φαινόμενα τα οποία συνήθως δε θεωρούνται πολιτικά: η φυσική ζωή των ανθρώπων επανατοποθετημένη στο κέντρο της πόλης· το στρατόπεδο συγκέντρωσης· ο πρόσφυγας· η γλώσσα ως κατεξοχήν πολιτικό πεδίο, αντικείμενο μιας αντιπαράθεσης και μιας χειραγώγησης χωρίς προηγούμενο· η σφαίρα των καθαρών μέσων ή των χειρονομιών, δηλαδή των μέσων τα οποία, παραμένοντας τέτοια, απελευθερώνονται από τη σχέση τους με ένα σκοπό. Το βιβλίο αυτό προσπαθεί να αναστοχαστεί την κατηγορία της πολιτικής εντός μιας νέας πραγματικότητας.» Τζόρτζιο Αγκάμπεν