Η περιβαλλοντική εκπαίδευση τις τελευταίες δεκαετίες εξελίχθηκε σταδιακά ως βασική καινοτόμος συνιστώσα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και πυλώνας των περιβαλλοντικών διεκδικήσεων που εξέθρεψαν την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης. Στις αρχές του 21ου αιώνα, η εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη, με τη στήριξη διεθνών οργανισμών, διεκδικεί τη δική της θέση στα εκπαιδευτικά δρώμενα. Η νέα αυτή εκπαιδευτική πρόταση όμως εγείρει και μια σειρά από ζητήματα, τα οποία προσπαθούμε να προσεγγίσουμε σε αυτό το βιβλίο. Οι σχέσεις με την περιβαλλοντική εκπαίδευση, οι διαφορετικές τάσεις και ερμηνείες που διαμορφώνονται, οι προβληματισμοί και οι αντιρρήσεις που διατυπώνονται αποτελούν στοιχεία μέσα από τα οποία επιχειρούμε να συνθέσουμε την εικόνα της αναδυόμενης εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη και να στοιχειοθετήσουμε τις δικές μας προτάσεις.

Η μπεκετική λογοτεχνία τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει εξελιχθεί σε πεδίο κριτικής διαμάχης. Η διαμάχη αυτή ανέδειξε τα χαρακτηριστικά στοιχεία της αμφισημίας, της παραδοξολογίας, των αντιθέσεων, του γλωσσικού παιχνιδιού. Στη σύγχρονη προσέγγιση τα στοιχεία αυτά τεκμηριώνουν τον ακατονόμαστο χαρακτήρα της θεατρικής παραγωγής του Μπέκετ. Η Μάρω Γερμανού εξετάζει στα έργα Περιμένοντας τον Γκοντό και Τέλος του παιχνιδιού την αναβολή του τέλους και την κυριαρχία της επανάληψης σε σχέση με τις τεχνολογίες της εξουσίας που επιβάλλουν μια αξιωματική αλήθεια και μια χαλιναγωημένη υποκειμενικότητα. Η Μάρω Γερμανού εξετάζει στα έργα Περιμένοντας τον Γκοντό και Τέλος του παιχνιδιού την αναβολή του τέλους και την κυριαρχία της επανάληψης σε σχέση με τις τεχνολογίες της εξουσίας που επιβάλλουν μια αξιωματική αλήθεια και μια χαλιναγωημένη υποκειμενικότητα. Στο μονολογικά έργα αναδεικνύει την αναίρεση του συμβατικού δραματικού μονολόγου ως μέσου αυτοεξέτασης και αυτογνωσίας. Τα θεατρικά πλάσματα του Μπέκετ επιδιώκουν να περάσουν τον χρόνο τους, να αντισταθούν στην επιβολή μιας προδιαγεγραμμένης ταυτότητας ή να βρουν τη λύτρωση από τον καταναγκασμό της αλήθειας. Στα έργα που εξετάζονται στο τρίτο κεφάλαιο, ο Μπέκετ αποσυνδέει το σώμα από τη φωνή, καθιστώντας αναπάντητο το ερώτημα «ποιος ή ποια μιλά;».Στα έργα που εξετάζονται στο τρίτο κεφάλαιο, ο Μπέκετ αποσυνδέει το σώμα από τη φωνή, καθιστώντας αναπάντητο το ερώτημα «ποιος ή ποια μιλά;».

Το κανονικό και το παθολογικό αποτελεί κρίσιμη συμβολή στην ιστορία των επιστημών του δεύτερου μισού του αιώνα. Εκκινεί από την αιφνίδια εμφάνιση της βιολογίας τον δέκατο ένατο αιώνα και εξετάζει τις προϋποθέσεις που καθορίζουν την ιδιαίτερη συγκρότησή της. Ο Κανγκιλέμ αναλύει τον ριζοσπαστικό νέο τρόπο με τον οποίο προσδιορίστηκαν η υγεία και η αρρώστια στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, δείχνοντας ότι οι κατηγορίες του κανονικού και του παθολογικού που προέκυψαν απείχαν πολύ από αντικειμενικά επιστημονικές έννοιες. Καταδεικνύει πως τα επιστημολογικά θεμέλια της μοντέρνας βιολογίας και ιατρικής πλέκονταν με πολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές προσταγές. Ο Κανγκιλέμ επηρέασε σημαντικά τη σκέψη του Μισέλ Φουκό και του Λουί Αλτουσέρ, μεταξύ άλλων, συγκεκριμένα ως προς τον τρόπο με τον οποίο θέτει το πρόβλημα του πώς συγκροτούνται νέα γνωστικά πεδία και πώς αυτά αποτελούν μέρος της ασυνεχούς ιστορίας της ανθρώπινης σκέψης.

S/Z: Κάτω από τον τίτλο, ή το μονόγραμμα, εμφανίζεται μια ιδιαίτερα αινιγματική νουβέλα του Μπαλζάκ, που τη σημασία της την είχε υπογραμμίσει ήδη ο Ζορζ Μπατάιγ: το Σαραζίν. Το κείμενο το βρίσκουμε εδώ κομμένο σε «λεξήματα», δομημένο σαν ταξινόμηση με πολλές εγγραφές, ακτινογραφημένο, «αφουγκρασμένο», με τη φροϊδική σημασία της λέξης.Ο Μπαρτ υιοθετεί μια μέθοδο ανάλυσης που δίνει έμφαση «στον πλουραλισμό της κριτικής, στη δομιστική ανάλυση της αφήγησης, στην επιστήμη του κειμένου, στις ρωγμές της διαλεκτικής γνώσης, στο σύνολο όλων εκείνων των δραστηριοτήτων που παίρνουν θέση στη (συλλογική) συγκρότηση μια απελευθερωτικής θεωρίας του Σημαίνοντος».

Η εργασία του Ν. Τσουχνικά έχει σαν θέμα τη μελέτη των μαθηματικών επιδόσεων των παιδιών ελλήνων μεταναστών στη Γερμανία. Στόχος της διατριβής του είναι η διαμόρφωση ενός πλαισίου ανάλυσης της επίδρασης του κοινωνικο-πολιτισμικού περιβάλλοντος στη μάθηση των Μαθηματικών και η αξιοποίησή του στη μελέτη της επίδοσης των μαθητών στο συγκεκριμένο μάθημα. Συγκεκριμένα, στο εμπειρικό μέρος της εργασίας του εξετάζεται, με τη βοήθεια ενός διαγνωστικού τεστ και ενος ερωτηματολογίου, η μαθησιακή κατάσταση και η σχολική πορεία μίας κατηγορίας μαθητών με κοινά χαρακτηριστικά την ελληνική εθνικότητα, τη μεταναστευτική καταγωγή, την ηλικία των δεκαπέντε χρόνων, και τη φοίτηση σε γερμανικά σχολεία. Η επίδοσή τους στα Μαθηματικά δεν εξετάζεται μόνο σε σχέση με τα γνωστικά περιεχόμενα αλλά και με αναφορά στο περιβάλλον, στον πολιτισμό και την ιδεολογία. Επιδιώκεται μια ολοκληρωμένη θεώρηση της σχολικής επίδοσης στα Μαθηματικά και σε σύνδεση με τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές ευκαιρίες των μαθητών. Εκτός από την καταγραφή των διαφορών μεταξύ ομάδων μαθητών, όπως για παράδειγμα διαφορετικού φύλου και διαφορετικής κοινωνικής καταγωγής, επιδιώκεται να αναλυθεί και να ερμηνευθεί η παρατηρούμενη ανισότητα καθώς, όπως παρατηρεί ο Π. Μπουρντιέ, καθήκον του κοινωνιολόγου είναι να φέρνει στο φως το «κρυμμένο» στοιχείο των κοινωνικών μηχανισμών. Επιδιώκεται, επίσης, να διερευνηθεί η συμβολή τού γερμανικού εκπαιδευτικού συστήματος στην αναπαραγωγή της κοινωνικής ανισότητας και της ιεραρχίας των φύλων στο πέρασμα από τον εικοστό στον εικοστό πρώτο αιώνα.

Με έναυσμα το ζήτημα της εφαρμογής των μαθηματικών, το βιβλίο αυτό οδηγεί σε βασικά ερωτήματα που αφορούν τη φύση, το ρόλο και την αξία των μαθηματικών και σταχυολογεί πιθανές απαντήσεις από τους ιδρυτές των τριών φιλοσοφικο-μαθηματικών σχολών του 20ού αιώνα: Frege, Hilber και Brouwer.

Σαράντα χρόνια μετά την έκδοση του κλασσικού βιβλίου του E.H. Carr Τί είναι ιστορία; οι συγγραφείς του τόμου θέτουν ξανά το ερώτημα γύρω από τη φύση της επιστήμης της ιστορίας, την ιδιαίτερη ανάπτυξη των κλάδων της και υις κατευθύνσεις της ιστορικής έρευνας υπό τις σημερινές συνθήκες. «Αν κανείς ήθελε να δώσει ένα ανάλογο του Τι είναι ιστορία; του Carr για τον πρώιμο 21ο αιώνα, αυτό θα ήταν οπωσδήποτε το βιβλίο του Cannadine». David Armitage «Το Τι είναι ιστορία σήμερα; αποτελεί μια επίκαιρη επισκόπιση των ιστορικών συζητήσεων σήμερα και μια εμπεριστατωμένη διερεύνηση των σύγχρονων τάσεων και αγωνιών». Norman Davis «Εξαιρετικό ανάγνωσμα που εμπνέει». Roy Porter «Η λέξη-κλειδί σε αυτό το βιβλίο, που εμπνέει και εν μέρει προκαλεί, είναι το σήμερα. Διαφορετικοί συγγραφείς, αντλώντας σε μεγάλο βαθμό από την προσωποκή τους εμπειρία ως ιστορικών, εξερευνούν τις διαδικασίες και τις συνέπειες της αλλαγής». Asa Briggs

Το αναστοχαστικό υποκείμενο της νεωτερικότητας, από τον 16ο αιώνα κι έπειτα, αποτελεί την ολοκλήρωση εκείνης της διαδικασίας υποκειμενοποίησης και εξατομίκευσης που άρχισε με τον Χριστιανισμό και τον μεγάλο εχθρό του, τον Γνωστικισμό, στους πρώτους αιώνες μετά Χριστόν, στην ύστερη Αρχαιότητα. Η ριζική, τελική αλλοτρίωση και ο χωρισμός του ανθρώπου από τη φύση και τον Θεό κατά τη νεωτερικότητα οδήγησε, έκτοτε και μέχρι σήμερα, σε νέες μορφές Γνώσης, μηδενισμού και αθεϊσμού. Η δυσκολία ως προς την ορθή κατανόηση και την αντιμετώπιση της ύπαρξης του κακού μέσα στον κόσμο μπόρεσε να οδηγήσει τις λυτρωτικές μονοθεϊστικές θρησκείες είτε σε μια φυγόκοσμη, μυστική στάση είτε σε μια επαναστατική ριζικότητα και βία, μέσα από την απελπισμένη απόρριψη του κριτικού ορθού λόγου και του ηθικού νόμου, καθώς και της πίστης στον έναν Θεό. Το βιβλίο του Μίχα Μπρούμλικ Οι Γνωστικοί – Το Όνειρο της Αυτολύτρωσης του Ανθρώπου, σε μετάφραση της Μαίρης Ευσταθίου και επιμέλεια του Θάνου Λίποβατς, είναι μια λαμπρή εισαγωγή σε ένα βασικό θέμα της γενεαλογίας της πολιτικής και της υπαρξιακής φιλοσοφίας, της θεολογίας και της τέχνης στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, από την ύστερη Αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Με την έκδοσή του ευχόμαστε να καλύψουμε ένα μεγάλο κενό στην ελληνική βιβλιογραφία.

«Ας θυμηθούμε, επιγραμματικά, τι εννοούσε ο Φουκό όταν μιλούσε για τη μοντέρνα αποστολή του φιλοσοφείν: καταγγελία των αθέατων σχέσεων εξουσίας, δημιουργία αντιστάσεων, δυνατότητα να εκφραστούν οι φωνές που καταπνίγονται, παραγωγή αληθινών γνώσεων που να μπορούν να αντιταχθούν στους κυρίαρχους τρόπους διακυβέρνησης, δυνατότητα επινόησης νέων μορφών υποκειμενικότητας, πρόκληση να ενεργοποιήσουμε τις ελευθερίες και τις δυνατότητες δράσης μας, ανάδειξη της ιστορικότητας των συστημάτων γνώσης, κατάδειξη ότι τίποτα δεν είναι μοιραίο, και εντέλει και οπωσδήποτε τη δυνατότητα να αλλάξουμε τη ζωή μας. Αυτή την αποστολή ο Φουκό προσπάθησε να την εκπληρώσει αφηγούμενος ιστορίες που μιλούν γι' αυτό που ήμασταν και γι' αυτό που θα μπορούσαμε να πάψουμε να είμαστε». Το βιβλίο του Γκρο αποτελεί μια εξαιρετική εισαγωγή στο έργο του Φουκό, πιστή στο πνεύμα της φιλοσοφίας του και προκλητική ως ανάγνωση, τόσο για τον ειδικό όσο και για τον αμύητο.

Το βιβλίο αποτελεί συλλογή κειμένων γύρω από θέματα Παιδείας: γενικές θεωρήσεις του τι είναι Παιδεία, εξειδικευμένα θέματα, όπως πώς πρέπει να διδάσκονται τα Μαθηματικά, και παρεμβάσεις σε θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής. Τα περισσότερα έχουν κατά καιρούς δημοσιευτεί στον Τύπο ή έχουν εκφωνηθεί σε συνέδρια και άλλες εκδηλώσεις. Αρκετά από αυτά ξεκινούν από την επικαιρότητα, όλα όμως έχουν μέλημα να μην μείνουν στο πρόσκαιρο αλλά να αναδείξουν και να καυτηριάσουν τα μόνιμα κακώς κείμενα. Γραπτά που επιχειρούν να συνδυάσουν καταγγελία και αντιπρόταση, θεωρία και πρακτική, που φιλοδοξούν να διαβαστούν σαν ψηφίδες της Παιδείας που θέλουμε. ...κάθε παρέμβαση στα της Παιδείας οφείλει να έχει τη βελτίωσή της σαν κυρίαρχο στόχο - κάθε άλλη επιδίωξη οφείλει να είναι υποδεέστερη... ...αν μένει κάτι από τα Μαθηματικά είναι η σκέψη, η μέθοδος, η σχέση αιτίου και αιτιατού... ...η στερεομετρία έχει μπει στο μουσείο, λες και πάψαμε να ζούμε μέσα σε τοίχους που κάνουν συνήθως ορθή γωνία με το πάτωμα, ίσως και μεταξύ τους... ...τα παπούτσια και τα αυτοκίνητα διαφέρουν από το μυαλό και την ελευθερία του λόγου σε τι; Τα πρώτα φθείρονται όσο περισσότερο τα χρησιμοποιεί κανείς. Τα δεύτερα φθείρονται όσο περισσότερο δεν τα χρησιμοποιεί...

H σύγχρονη φεμινιστική σκέψη συμβάλλει καθοριστικά στη διερεύνηση και την αναθεώρηση θεωρητικών επεξεργασιών που αφορούν τη συγκρότηση του υποκειμένου, τη σχέση εξουσίας, αυτονομίας και εμπρόθετης δράσης, την ταυτότητα και τη διαφορά, τη συνύφανση λόγου και σωματικότητας, την ιδιότητα του πολίτη, την ηθική και την πολιτική της κοινωνικής αλλαγής.O τόμος αυτός αποτυπώνει τις θεωρητικο-πολιτικές συνθήκες που έχουν προσδιορίσει τους φεμινισμούς των δύο τελευταίων δεκαετιών του εικοστού αιώνα, έτσι όπως αυτοί συνομιλούν με την κοινωνική και ανθρωπολογική θεωρία, την ψυχανάλυση, το μεταδομισμό, τις μετααποικιακές σπουδές, τη λογοτεχνική και την πολιτισμική κριτική.

Οι δραστηριότητες του βιβλίου, εφόσον επιλεγούν προσεκτικά, είναι κατάλληλες για παιδιά και ενήλικες, οι οποίοι ανήκουν σε ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων ατόμων με ειδικές ανάγκες. Ακόμα, πολλές από αυτές μπορούν να εφαρμοστούν και με ομάδες παιδιών. Ο Μαγικός αυλός είναι αποτέλεσμα της εμπειρίας των συγγραφέων από τους χώρους της υγείας και της εκπαίδευσης εδώ και αρκετά χρόνια. Και οι δύο έχουν εργαστεί με παιδιά και ενήλικες όλων των ηλικιών που πάσχουν από ποικίλες διαταραχές ή δυσλειτουργίες. Όλες οι δραστηριότητες έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλές περιπτώσεις. Μπορούν να φανούν χρήσιμες σε εκπαιδευτικούς, θεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές και φυσιοθεραπευτές.