Στο βιβλίο αυτό μελετάται η εξέλιξη των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων των Ελλήνων της Σουηδίας σε σχέση με την ανάδυση της ελληνικής μεταναστευτικής κοινότητας στη χώρα αυτή, την ακμή και την παρακμή της, και τα πρώτα σημάδια της ενδεχόμενης πρώιμης δύσης της (1960-2008). Τα δύο παράλληλα ελληνόγλωσσα εκπαιδευτικά δίκτυα που αναπτύχθηκαν εντός και εκτός των πλαισίων του σουηδικού σχολικού συστήματος μεταβλήθηκαν, μέσα από πολύχρονες εντάσεις, διαμάχες, ανταγωνισμούς, αντιπαλότητες, αναζητήσεις και διεκδικήσεις, σε δύο πόλους συσπείρωσης και δραστηριοποίησης των Ελλήνων μεταναστών, ο άξονας των οποίων διαπέρασε οριζοντίως όλες τις συλλογικές μορφές οργάνωσης των Ελλήνων και, με την εξέλιξή τους αυτή, αποτέλεσαν πρακτικές και μέσα εγκαθίδρυσης και ανάδειξης της ελληνικής κοινότητας στη Σουηδία. Αντίστροφα, η προοδευτική απίσχνανση της διδασκαλίας και η αποδόμηση του ελληνόγλωσσου εκπαιδευτικού χώρου αντανακλάται και επιταχύνει την καθολικότερη διαδικασία θρυμματισμού και διάλυσης στην οποία εισήλθε η ελληνική κοινότητα. Ήταν δυνατόν να αναχαιτιστεί αυτή η αρνητική εξέλιξη; Η επιβίωση της ελληνικής κοινότητας στη Σουηδία, υποστηρίζει ο συγγραφέας, προϋποθέτει ελληνόγλωσση εκπαίδευση που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες των Ελλήνων της Σουηδίας και με βάση αυτό καταθέτει συγκεκριμένες ιδέες και προτάσεις. Η εργασία αυτή αποτελεί, συγχρόνως, μία προσωπική αφήγηση για την ελληνική μεταναστευτική παρουσία στη Σουηδία με ενδιαφέρουσες πληροφορίες και στατιστικές αναλύσεις, μαρτυρίες και ερωτήματα για περαιτέρω διερεύνηση.

Το παρόν βιβλίο φιλοδοξεί να αποτελέσει το πρώτο μείζον έργο με θέμα τη συγκρότηση της ιδεολογίας της δεξιάς στην μεταπολεμική Ελλάδα. Έννοιες από τη φύση τους ρευστές και συχνά αμφιλεγόμενες, προσεγγίζονται με όρους θεσμικής λειτουργίας και πολιτικής πρακτικής και όχι με βασικό κριτήριο τον μεθοδευμένο βερμπαλισμό των εκάστοτε κομμάτικων σχηματισμών και των εκφραστών τους. Η ιδιαιτερότητα της εθνικοφροσύνης όπως αυτή δομήθηκε υπό τη σκιά της εμφυλιακής τραγωδίας, μπαίνει στο μικροσκόπιο της ακαδημαϊκής έρευνας με στόχο την ψύχραιμη αποτίμηση μιας περιόδου που σημάδεψε την ιστορία του τόπου και τον προβληματισμό για φαινόμενα που απαντώνται μέχρι σήμερα.

Η Σχολή της Φραγκφούρτης κυριάρχησε στα φιλοσοφικά πράγματα της Ευρώπης και της Αμερικής κατά το μεγαλύτερο διάστημα του 20ού αιώνα. Το βιβλίο εξετάζει την πολιτική θεωρία δύο εκ των κυριοτέρων εκπροσώπων του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών της Φραγκφούρτης, του Μαξ Χορκχάιμερ και του Γιούργκεν Χάμπερμας. Η μελέτη στοχεύει τόσο στο να παρουσιάσει κριτικά και να συγκρίνει τη θεώρηση των εννοιών του πολιτικού και της πολιτικής στους δύο στοχαστές όσο και στο να ασκήσει κριτική ως προς την εφαρμοσιμότητα της επιχειρηματολογίας των φιλοσόφων στο σύγχρονο πολιτικό πεδίο. Παραμένει η πολιτική τοποθέτηση της Σχολής της Φραγκφούρτης επίκαιρη στον 21ο αιώνα; Υπάρχει πολιτικό μέλλον στους υπάρχοντες κοινωνικούς θεσμούς; Μπορούμε να ελέγξουμε τη διαλεκτική σχέση του ατόμου, των επιστημών και των πολιτικών κομμάτων με τον πολιτικό και κοινωνικό χώρο και ν’ αναγνωρίσουμε δυνατότητες επικοινωνιακής δράσης; Το βιβλίο στοχεύει στο ν’ απαντήσει στα ανωτέρω ερωτήματα και στο να διευρύνει την προβληματική τους.

Αν ο ιστορικός δεν απαλλαγεί από το σύνδρομο της προφάνειας, ποτέ δεν θα γίνει καλός ιστορικός, όπως κι ο φιλόσοφος αν δεν δει τα ιστορικά a priori της γνώσης. Ο Μισέλ Φουκώ έκανε και τα δύο, πράγμα που είχε μια διπλή συνέπεια: να αναδιαταχθεί το περιεχόμενο που ως τότε είχαν οι λέξεις «φιλοσοφία» και «ιστορία» και να μας προσφέρει μια χιουμοριστική, ειρωνική ιστορία. Ο ανά χείρας τόμος είναι μια συμβολή στην μελέτη αυτής της κοπερνίκειας επανάστασης.

Η επανάσταση της πληροφορίας αλλάζει τον κόσμο σε βάθος, αμετάκλητα και απρόβλεπτα εδώ και αρκετό καιρό, κινούμενη με ρυθμό ιλιγγιώδη και σε ένα εύρος δίχως προηγούμενο. Το νέο οικοσύστημα που δημιουργείται δεν απαιτεί μόνο νέες ρυθμίσεις, υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, κοινωνικές αλλαγές, μεγάλες επενδύσεις, αλλά και προσοχή εστιασμένη στα εννοιολογικά και δεοντολογικά προβλήματα που μπορούν να ανακύψουν στην πορεία αυτής της ζωτικής μετάβασης. Αναπόφευκτα, η επανάσταση της πληροφορίας έχει επηρεάσει βαθιά τη δουλειά των φιλοσόφων: πως σκέφονται σχετικά με τα δικά τους προβλήματα, ποια προβλήματα θεωρούν ότι αξίζουν προσοχής, πως διαμορφώνουν εννοιολογικά τις απόψεις τους, ακόμα και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν. Έχει κάνει δυνατές νέες προσεγγίσεις και πρωτότυπες διερευνήσεις, έχει θέσει ή έχει βοηθήσει να εντοπιστούν νέα κρίσιμα ερωτήματα, έχει δώσει νέο νόημα σε κλασικά προβλήματα και σε παραδοσιακές θεματικές. Εν ολίγοις, η έρευνα στη φιλοσοφία από τη σκοπιά της θεωρίας της πληροφορικής και της επιστήμης των υπολογιστών γίνεται ολοένα και πιο καινοτόμος, γόνιμη διεισδυτική, παράγοντας ήδη πολλά ενδιαφέροντα και σημαντικά αποτελέσματα. Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να παράσχει κάποια βασικά εννοιολογικά εργαλεία για μια κριτική προσέγγιση αυτού του νέου και ζωτικά σημαντικού ερευνητικού πεδίου.

Το τελευταίο φιλοσοφικό έργο της Χάνα Άρεντ επρόκειτο να είναι ένα τριμερές εγχείρημα με τίτλο The Life of Mind. Δυστυχώς μπόρεσε να ολοκληρώσει μόνο τα δύο πρώτα μέρη. Όσον αφορά το τρίτο, το Judging, βρέθηκε μόνο η σελίδα του τίτλου με ρητά του Κάτωνα και του Γκαίτε. Όπως υπογραμμίζει και ο τίτλος, η Άρεντ θεωρούσε τη δουλειά της σχετικά παράλληλη με τις τρεις Κριτικές του Ιμάνουελ Καντ. Στην πραγματικότητα, ενώ είχε ξεκινήσει να δουλεύει πάνω στο The Life of Mind, έδωσε μερικές διαλέξεις για την «Πολιτική φιλοσοφία του Καντ» στηριζόμενη κυρίως στην Κριτική του καθαρού λόγου. Ο παρών τόμος συγκεντρώνει τις σημειώσεις της Άρεντ γι' αυτές τις διαλέξεις καθώς και άλλα κείμενά της σχετικά με το θέμα της κρίσης, και μας παρέχει σημαντικά στοιχεία για τη συλλογιστική της Άρεντ πάνω στο συγκεκριμένο θέμα.

Ο τόμος συγκεντρώνει τα πιο σημαντικά από τα πρώιμα κείμενα του Τάλκοτ Πάρσονς, ο οποίος, αν και διεθνώς θεωρείται θεμελιωτής της σύγχρονης κοινωνιολογίας, στην Ελλάδα παραμένει σχετικά άγνωστος. Στα κείμενα που μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά, μπορεί κανείς να εντοπίσει σε καθαρή μορφή όλες εκείνες τις φιλοσοφικές, επιστημολογικές και ιδεολογικές διαστάσεις που διαμόρφωσαν αργότερα την προβληματική της Δομής της κοινωνικής δράσης. Ο Τάλκοτ Πάρσονς αξιολογεί εδώ το έργο του Ντιρκέμ, του Βέμπερ, του Ζόμπαρτ, του Μάρσαλ, του Παρέτο, αλλά και του Μαρξ και θέτει το ζήτημα της μεθόδου των κοινωνικών φαινομένων και της σχέσης της κοινωνιολογίας με τις υπόλοιπες κοινωνικές επιστήμες.

Το Μεγαρικό Γλωσσικό Ιδίωμα – Λεξικογραφική Μελέτη είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας συγκέντρωσης και επεξεργασίας του ιδιωματικού γλωσσικού υλικού που χρησιμοποιούσαν οι Μεγαρείς. Η γλώσσα, εκτός από μέσο επικοινωνίας, αποτελεί εργαλείο νόησης και σκέψης, αστείρευτο πεδίο δημιουργίας, και καθορίζει τη δυναμική των διαπροσωπικών σχέσεων. Επειδή οι γλωσσικές ιδιαιτερότητες δεν είναι κοινωνικά ουδέτερες αλλά πάντοτε εμβαπτισμένες σε κοινωνικές αξίες, αποτελούν σημαντικό στοιχείο για την καταγραφή και κατανόηση του τοπικού πολιτισμού. Το Μεγαρικό Γλωσσικό Ιδίωμα στόχο έχει να φωτίσει αυτές τις λειτουργίες της γλώσσας και να καταδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μεγαρικής κοινωνίας, όπως οικονομία, κοινωνική διαστρωμάτωση, έθιμα, αντιλήψεις, ιστορία του τόπου, καθημερινή ζωή, όλες αυτές τις δραστηριότητες που συνιστούν τον πνευματικό και υλικό πολιτισμό. Έγινε επίσης προσπάθεια να καταγραφεί και να ερμηνευθεί ένα μεγάλο μέρος των ιδιωματικών λέξεων και φράσεων, που έχει συναισθηματική αξία για τους Μεγαρείς και θα συντελέσει στην ενίσχυση της ταυτότητάς τους σήμερα, που οι τοπικές κοινωνίες κινδυνεύουν να χάσουν την ιδιαιτερότητά τους. Η διάσωση λοιπόν των τοπικών γλωσσικών ιδιωμάτων και της γλωσσικής ποικιλομορφίας, η οποία συντέλεσε στην ενότητα της νέας ελληνικής γλώσσας, συμβάλλει στη διατήρηση των αξιών και του πολιτισμού μας.

Η περιβαλλοντική εκπαίδευση τις τελευταίες δεκαετίες εξελίχθηκε σταδιακά ως βασική καινοτόμος συνιστώσα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και πυλώνας των περιβαλλοντικών διεκδικήσεων που εξέθρεψαν την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης. Στις αρχές του 21ου αιώνα, η εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη, με τη στήριξη διεθνών οργανισμών, διεκδικεί τη δική της θέση στα εκπαιδευτικά δρώμενα. Η νέα αυτή εκπαιδευτική πρόταση όμως εγείρει και μια σειρά από ζητήματα, τα οποία προσπαθούμε να προσεγγίσουμε σε αυτό το βιβλίο. Οι σχέσεις με την περιβαλλοντική εκπαίδευση, οι διαφορετικές τάσεις και ερμηνείες που διαμορφώνονται, οι προβληματισμοί και οι αντιρρήσεις που διατυπώνονται αποτελούν στοιχεία μέσα από τα οποία επιχειρούμε να συνθέσουμε την εικόνα της αναδυόμενης εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη και να στοιχειοθετήσουμε τις δικές μας προτάσεις.

Η μπεκετική λογοτεχνία τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει εξελιχθεί σε πεδίο κριτικής διαμάχης. Η διαμάχη αυτή ανέδειξε τα χαρακτηριστικά στοιχεία της αμφισημίας, της παραδοξολογίας, των αντιθέσεων, του γλωσσικού παιχνιδιού. Στη σύγχρονη προσέγγιση τα στοιχεία αυτά τεκμηριώνουν τον ακατονόμαστο χαρακτήρα της θεατρικής παραγωγής του Μπέκετ. Η Μάρω Γερμανού εξετάζει στα έργα Περιμένοντας τον Γκοντό και Τέλος του παιχνιδιού την αναβολή του τέλους και την κυριαρχία της επανάληψης σε σχέση με τις τεχνολογίες της εξουσίας που επιβάλλουν μια αξιωματική αλήθεια και μια χαλιναγωημένη υποκειμενικότητα. Η Μάρω Γερμανού εξετάζει στα έργα Περιμένοντας τον Γκοντό και Τέλος του παιχνιδιού την αναβολή του τέλους και την κυριαρχία της επανάληψης σε σχέση με τις τεχνολογίες της εξουσίας που επιβάλλουν μια αξιωματική αλήθεια και μια χαλιναγωημένη υποκειμενικότητα. Στο μονολογικά έργα αναδεικνύει την αναίρεση του συμβατικού δραματικού μονολόγου ως μέσου αυτοεξέτασης και αυτογνωσίας. Τα θεατρικά πλάσματα του Μπέκετ επιδιώκουν να περάσουν τον χρόνο τους, να αντισταθούν στην επιβολή μιας προδιαγεγραμμένης ταυτότητας ή να βρουν τη λύτρωση από τον καταναγκασμό της αλήθειας. Στα έργα που εξετάζονται στο τρίτο κεφάλαιο, ο Μπέκετ αποσυνδέει το σώμα από τη φωνή, καθιστώντας αναπάντητο το ερώτημα «ποιος ή ποια μιλά;».Στα έργα που εξετάζονται στο τρίτο κεφάλαιο, ο Μπέκετ αποσυνδέει το σώμα από τη φωνή, καθιστώντας αναπάντητο το ερώτημα «ποιος ή ποια μιλά;».