Αργύρης Αρχάκης
< πίσω στους Συγγραφείς

Το βιβλίο αυτό αποτελεί εισαγωγή στην Κοινωνιογλωσσολογία. Οι συγγραφείς, που διδάσκουν στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, παρουσιάζουν με εύληπτο τρόπο βασικές κοινωνιογλωσσικές έννοιες και προβλήματα, χωρίς να παραγνωρίζουν την επιστημονική έρευνα ούτε να επιχειρούν να υποκαταστήσουν τη ζωντανή διδασκαλία και τα πολλαπλά διδακτικά μέσα. Στον πρόλογό τους σημειώνουν ότι προτείνουν αυτό το εισαγωγικό εγχειρίδιο όχι μόνο για το φοιτητικό αναγνωστικό κοινό αλλά και για ένα ευρύτερο κοινό με ενδιαφέρον για την κοινωνική διάσταση της γλώσσας.

Αν και η ανάλυση της γλώσσας απασχολεί τους ανθρώπινους πολιτισμούς διαχρονικά, η γλώσσα στην καθημερινή χρήση της δεν αποτελεί πεδίο έρευνας μέχρι τον 20ό αιώνα. H επικοινωνιακή διάσταση της γλώσσας, κυρίως σε ό,τι αφορά τη διεκπεραίωση της καθημερινότητας, αποτελεί ένα νεότερο πεδίο ανάπτυξης της γλωσσολογίας. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι η συνηθέστερη απάντηση στην ερώτηση Τι είναι γλώσσα; είναι ότι πρόκειται για μέσο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Στο πλαίσιο αυτό, ο παρών τόμος συντίθεται για να αποδώσει κατά το δυνατόν την πολυδιάστατη φύση τόσο του λόγου όσο και των αναλυτικών επιλογών για την προσέγγισή του, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην παρουσίαση της έρευνας στον χώρο της ανάλυσης λόγου για τα ελληνικά. Επιπλέον, στόχος του τόμου είναι να προσελκύσει το ενδιαφέρον για την ανάλυση λόγου σε φοιτητές/τριες και γενικότερα σε αναγνώστες/τριες που δεν είναι εξοικειωμένοι/ες με τα σχετικά θέματα, καλύπτοντας ένα αρκετά ευρύ –αλλά σε καμιά περίπτωση εξαντλητικό– πεδίο ερευνητικών ενδιαφερόντων που απασχολούν τη σύγχρονη ανάλυση λόγου.

Οι μετανεωτερικές κοινωνίες είναι σε μεγάλο βαθμό κειμενικά διαμεσολαβημένες, γεγονός που αυξάνει ο ακαδημαϊκό ενδιαφέρον για τον λόγο. Έτσι, μέσα από την προσφορά πολλαπλών και αντιτιθέμενων κατασκευών της κοινωνικής πραγματικότητας το τι και το πώς λέγεται ότι συμβαίνει κάτι αποκτά τεράστια σημασία. Ως μέρος του ευρύτερου πεδίου της ανάλυσης λόγου η Κριτική Ανάλυση Λόγου (ΚΑΛ) έδωσε εξαρχής το δικό της στίγμα, εστιαζόμενη στις έννοιες της ιδεολογίας, της εξουσίας και της κριτικής. Η ΚΑΛ έχει σημαντική απήχηση στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο. Όλο και περισσότερες μελέτες σχετικά με το ελληνικό περικείμενο επικεντρώνονται στην ΚΑΛ, ή την εισάγουν στο μεθοδολογικό τους πλαίσιο. Ωστόσο ένα συλλογικό έργο σχετικό με την ΚΑΛ απουσίαζε από την ελληνική βιβλιογραφία. Σκοπός του παρόντος τόμου, λοιπόν, είναι η παρουσίαση των τριών βασικών σχολών της ΚΑΛ, καθώς και η ανάδειξη της αναπλαισίωσής τους για τη μελέτης της ελληνικής κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας. Με εστίαση, λοιπόν, στο ελληνικό συγκείμενο, το οποίο μοιράζονται από κοινού οι ερευνητές/τριες και οι αναγνώστες/στριες, θα φωτίσει καλύτερα τι μπορεί να πρσφέρει η οπτική της ΚΑΛ στην (απο)δόμηση της κοινωνικής πραγματικότητας