Αλοΰσιος Μπερτράν
< πίσω στους Συγγραφείς

Αλοΰσιος Μπερτράν φωτογραφία Ο Αλοΰσιος Μπερτράν (Aloysius Bertrand) γεννήθηκε με το όνομα Λουδοβίκος [Louis] στα 1807, στην Ιταλία, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του, αξιωματικός του αυτοκρατορικού γαλλικού στρατού. Έζησε στη Ντιζόν, ιστορική πόλη της Βουργουνδίας της σημερινής Γαλλίας, και στο Παρίσι. Στο σύ­ντομο βίο του εργάστηκε σε διάφορες δουλειές, συμμετέχοντας εντατικά στη λογοτεχνική και πολιτική ζωή των Ρομαντικών κύκλων της εποχής του και πασχίζοντας να συνθέσει τον Γασπάρ της Νύχτας, το μόνο βιβλίο που άφησε ολοκληρωμένο. Ο Μπερτράν έμεινε στο περιθώριο των κύκλων αυτών και δεν πρόλαβε να δει το βιβλίο του να εκδίδεται σύμφωνα με τα σχέδιά του: η πρώτη έκδοση ήρθε λίγους μήνες μετά τον πρόωρο θάνατό του, το 1842 – κι αυτός είναι ίσως ένας από τους λόγους για τους οποίους η ιστορία της λογοτεχνίας τον κατατάσσει συχνά ανάμεσα στους «αναθεματισμένους ποιητές». Κάπου είκοσι χρόνια μετά την πρώτη αυτή έκδοση, ένας άλλος αναθεματισμένος, ο Μπωντλέρ, καταξίωσε την ιδιαιτερότητα της γραφής του Μπερτράν, αναγνωρίζοντάς την ως πρότυπο του λογοτεχνικού είδους που έκτοτε αποκαλούμε «ποίηση σε πεζό». Ο Γασπάρ απέκτησε, στη συνέχεια, σημαντική φήμη, κυρίως στο πλαί­σιο του Συμβολισμού και του Σουρεαλισμού – ενώ τον συνοδεύει και η μουσική που συνέθεσε ο Ραβέλ για τρία από τα κομμάτια του βιβλίου. Το έργο μεταφράζεται ολόκληρο στα ελληνικά για πρώτη φορά.

Γασπάρ της νύχτας

Στο εισαγωγικό κείμενο «Ο Γασπάρ τη Νύχτας», ο Μπερτράν αφηγείται πώς ήρθαν στην κατοχή του τα κείμενα που συνθέτουν το κυρίως μέρος του έργου που έχει για όνομα συγγραφέα Γασπάρ της Νύχτας και τίτλο Φαντασίες με τον τρόπο του Ρέμβρανδου και του Καλλότου. Μια σειρά σύντομων κειμένων αφηγούνται συμβάντα και μύθους ή περιγράφουν πρόσωπα και πράγματα της ζωής στην Ευρώπη του ύστερου Μεσαίωνα και του Μπαρόκ, στο Παρίσι και άλλα μέρη της βαθμιαία σχηματιζόμενης Γαλλίας, όπως το δουκάτο της Βουργουνδίας, ή σε περιοχές των Κάτω Χωρών.Βασιλιάδες και δούκες, επαίτες και αστοί, στρατιώτες και ληστές, πιοτήδες και καλόγεροι, λόγιοι και μάγοι, αγωγιάτες και πλύστρες, έμποροι και θεατρίνοι, ποιητές κι αλχημιστές, τουρλουπίνοι και λανσκενέδες, σαλαμάνδρες και νάνοι. Διαρκώς ανάμεσα σε φαντασία και στοχασμό, ιστορία και παραμύθι, δράμα και κωμωδία, δημόσιο και ιδιωτικό, πειθαρχία και παράβαση, νοσταλγία και ειρωνεία, τα αποσπασματικά αυτά κομμάτια αναπτύσσουν μια εντατική και πολύτροπη προσπάθεια να γίνει λογοτεχνία η ιστορία, δηλαδή λόγος η ιστορική μνήμη. Η μετάφραση, συλλογική δουλειά εργαστηρίου στο πλαίσιο μεταπτυχιακού προγράμματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, απηχεί την ιδιορρυθμία της γραφής ενός τέτοιου εγχειρήματος. Οι σημειώσεις δίνουν ορισμένα χρήσιμα ιστορικά και γραμματολογικά στοιχεία. Το επίμετρο παρουσιάζει και συζητά τη λογοτεχνική λειτουργία, αλλά και τη μεταφραστική πρόκληση της γραφής του Μπερτράν. Ο αναγνώστης έχει να απολαύσει αφηγήματα αλλόκοτα και αδρές εικόνες – και να αναρωτηθεί για ιστορίες που ίσως κι αυτός θυμάται γασπαρινά.
πρωτότυπος τίτλος: Gaspar de la nuit
μετάφραση: αλλικό εργαστήριο Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Μετάφρασης-Μεταφρασεολογίας Φιλοσοφικής Σ
έτος: 2016
ISBN: 978-960-589-045-3
σελίδες: 286
διαστάσεις: 21x14εκ.
τιμή: 16.00€