Αφροδίτη Νικολαϊδου
< πίσω στους Συγγραφείς

Ο παρών συλλογικός τόμος, που επιμελήθηκαν οι Ειρήνη Σηφάκη, Άννα Πούπου και Αφροδίτη Νικολαΐδου, αποτελεί προϊόν μιας συνεργασίας που προέκυψε μέσα από κοινές αναζητήσεις και προβληματισμούς που αφορούν τον κινηματογράφο τόσο ως τρόπο καταγραφής και θέασης του αστικού τοπίου όσο και ως πολιτισμική πρακτική που καθορίζεται από μια προνομιούχα σχέση με την πόλη. Πρόκειται, λοιπόν για μια πρώτη απόπειρα χαρτογράφησης των θεματικών που αναδύονται μέσα από αυτή σχέση. Στόχος της έκδοσης είναι μέσα από αυτή την παρουσίαση διαφορετικών αντικειμένων και προσεγγίσεων να δώσει μια πρώτη εικόνα του εύρους του νέου αυτού διεπιστημονικού πεδίου που καταγράφεται με μεγάλη δυναμική στη διεθνή βιβλιογραφία. Αντικείμενα μελέτης των κειμένων που περιλαμβάνονται σε αυτό τον τόμο είναι η εικονογραφία της κινηματογραφημένης πόλης, η μετατροπή του αστικού χώρου σε κινηματογραφικό ντεκόρ κατά τη διάρκεια παραγωγής μιας ταινίας, η γενεαλογία και δημιουργία της νοηματικής συστοιχίας που συνδέει την πόλη με τον κινηματογράφο και τη νεωτερικότητα σε θεωρητικά κείμενα της πολιτισμικής κριτικής, η ιστορική πορεία της κινηματογραφικής αίθουσας ως σημείο συνάντησης της πόλης και του κινηματογράφου, η σχέση του δικτύου των κινηματογραφικών φεστιβάλ με τις πόλεις που τα φιλοξενούν κ.ά.Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται πρωτότυπες μελέτες αλλά και αναδημοσιευμένα κείμενα αναγνωρισμένων ακαδημαϊκών του εξωτερικού που έχουν συμβάλει σημαντικά στο πεδίο αυτό όπως η Giuliana Bruno (Harvard University), η Νία Περιβολαροπούλου (Essen Universitat), ο Laurent Creton (Paris 3 - Universite de la Sorbonne Nouvelle), ο Julian Stringer (Nottingham University) και η Paula Massood (Brooklyn College).

Mε τον τίτλο "Kριτική Διεπιστημονικότητα" κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «νήσος» το τέταρτο τεύχος της συλλογικής προσπάθειας μιας ομάδας έρευνας για τη διεπιστημονικότητα και τη μεθοδολογία. H ομάδα λειτουργεί με τη μορφή εργαστηρίου και στοχεύει στην κριτική και ολιστική σύλληψη όλων των πλευρών της κοινωνικής ζωής και στις αμοιβαίες εξαρτήσεις τους, ώστε η προοπτική της γνώσης να υπαχθεί στην προοπτική της χειραφέτησης του ανθρώπου. Το κεντρικό θέμα στο οποίο αφιερώνεται το τεύχος αυτό είναι οι κοινωνικές διακρίσεις. Εξετάζονται οι διάφορες μορφές τους, οι όροι της διαμόρφωσής τους και οι προοπτικές τους στον κοινωνικό μετασχηματισμό. Τα σχετικά άρθρα είναι: «Εξατομικευμένη και συλλογική ταυτότητα στη Νεολιθική Ελλάδα: μια διαλεκτική σχέση» της Σ. Σουβατζή, «Η αλόγιστη πλάνη των αλιτηρίων Ελλήνων. Οι διακρίσεις που συνεπάγονται οι ατυχείς επιλογές των εθνικών στην ύστερη αρχαιότητα» της Δ. Ιωσήφ, «Οι κοινωνικές διακρίσεις της ηλικίας» του Σ. Δημητρίου, «Χορογραφίες της πόλης του Ηρακλείου: πέντε γυναίκες συγγραφείς παγιδεύουν στο κάτοπτρο του λόγου τις αδιόρατες φυσιογνωμικές εκφάνσεις ενός τόπου» της Μ. Μοίρα, «Εθιμικές και ιδεολογικές μορφές αντίστασης: η συμβίωση ντόπιων και εξόριστων στην Ικαρία 1946-1949» της Ε. Μαμουλάκη, «Κοινωνικές αναπαραστάσεις του ¨καθαρού¨ και του ¨βρώμικου¨ χώρου: το The Mall Athens και το κέντρο της πόλης» του Δ. Λάλλα, «Χρονοχώροι του δημόσιου οικείου: Αθήνα και πόλη του Μεξικού» της Μ. Χαϊδοπούλου-Βτυχέα, «Η άλλη¨ πόλη στον κινηματογράφο της Λατινικής Αμερικής» του Κ. Χατζηφραγκιού-Μακρυδάκη και «Κοινωνικοί σχηματισμοί διακρίσεων και αισθητική αντόληψη: ο μύθος της διαπολιτισμικότητας» του Σ. Γαλάτη. Το τεύχος συμπληρώνεται με τις Κριτικές Παρεμβάσεις: «Μελετώντας το βιβλίο του Β. Κρεμμυδά ¨Το καριοφίλι και το γρόσι¨. Οι σκέψεις του κοινωνικού ανθρωπολόγου» της Μ. Βελιώτη-Γεωργοπούλου, «Ο Άλλος μέσα από την κάμερα: M. M. Piault, ¨Ανθρωπολογία και κινηματογράφος¨. Μεταίχμιο» του Σ. Δημητρίου και «Κινηματογράφος και Δυτική κυριαρχία.

Τα κείμενα του παρόντος τόμου έρχονται να συμβάλλουν στον διάλογο σχετικά με την παρουσία των σύγχρονων πολιτιστικών βιομηχανιών και των πρακτικών τους, όπως αυτές αναπτύσσονται, διαμορφώνονται ή αναδιαμορφώνονται στα πλαίσια των πολυδιάστατων σύγχρονων συντεταγμένων του τεχνοπολιτισμού. Η παραγωγή, προώθηση και κατανάλωση πολιτιστικών αγαθών και υπηρεσιών έρχονται αντιμέτωπες με τις προκλήσεις που θέτουν τα νέα δεδομένα της αποσωματοποιημένης, αποχωρικοποιημένης και αποδεσμευμένης από το χρόνο εμπειρίας, και καλούνται να αποδεσμευτούν από παρελθούσες τακτικές, υιοθετώντας χαρακτηριστικά, όπως η ανοικτότητα, η διαδραστικότητα, η συμμετοχικότητα και η εξατομίκευση. Η συζήτηση για τις εν λόγω πρακτικές και τις διερωτήσεις που αυτές θέτουν σε επίπεδο διαμοιρασμού του πολιτιστικού κεφαλαίου συνδέεται στενά με τη γενικότερη τοποθέτηση, κοινή σε όλους τους συντελεστές του τόμου, ότι δεν ζούμε «με μίντια», αλλά «μέσα σε μίντια». Στα μηντικά λοιπόν συμφραζόμενα και όχι σε κάποιο υποθετικό πλαίσιο πέρα και έξω από αυτά, τίθενται μερικά από τα πιο επίκαιρα ζητήματα της παρούσας κοινωνικο-πολιτικής κατάστασης και η οπτική των πολιτιστικών βιομηχανιών έρχεται να τα διαφωτίσει με ενάργεια.