Νίκος Α. Κάπλαντζης
< πίσω στους Συγγραφείς

Η ανά χείρας μονογραφία επιδιώκει να φέρει σε επαφή το ελληνικό αναγνωστικό κοινό με μια παραμελημένη, από τη εγχώρια βιβλιογραφική παραγωγή, συζήτηση: την επιδραστικότητα της Bildwissenschaft («επιστήμης των εικόνων») και της γερμανόφωνης πολιτικής επιστήμης (στην εικονολογική της εκδοχή) για τη μελέτη του πολιτικού φαινομένου.Η λεπτομερής διερεύνηση της γερμανόφωνης εργογραφίας —από την πολιτισμική παράδοση του Warburg και της πολιτικής εικονογραφίας της σχολής του Αμβούργου (Warnke), του Μπίλεφελντ (Kοselleck) και Μύσντερ (Barbara Stollberg-Rilinger) ως εκείνων της Bildwissenschaft (Sachs-Hombach, Boehm, Belting, Bredekamp, Wiesing) και της «οπτικής πολιτικής επικοινωνίας» (Muller, Hoffman, Diehl κ.λπ.)— κατέδειξε τις δυνατότητες άσκησης της πολιτικής επιστήμης ως μιας επιστήμης της εικόνας σε πλαισιώσεις και μορφές της συμβολικής πολιτικής και δη του δημοκρατικού ή μη κανόνα.Η τελευταία, ενταγμένη στο πλαίσιο της «εικονικής επιτελεστικότητας» (Jeffrey Alexander), του «πολιτικού αισθησιασμού» (Reinhardt Koselleck) και της κριτικής του Klaus Von Βeyme για μια «πολιτική επιστήμη της Τέχνης», αξιοποίησαν το θεωρητικό πλαίσιο των σχέσεων του συμβολικού με την επιτελεστικότητα και το φαντασιακό, εμβαθύνοντας τη μελέτη στο τρίπτυχο «Συμβολική πολιτική», «Δημοκρατική αισθητική» και «Εικονογραφικές ενθέσεις».

«[…] Κάποτε όταν ο φωτογραφικός φακός βρίσκονταν απέναντι σε έναν πολιτικό, το διάφραγμα έμοιαζε να παραλύει. Δέος; Σεβασμός; Τα πορτραίτα, πάντως, ήταν επιβλητικά. Ασπρόμαυρα μνημεία μορφών με σχεδόν υπεράνθρωπες διαστάσεις. Και όταν ο φακός συνελάμβανε τον πολιτικό εν δράσει, ήταν πάντα σχεδόν φορτωμένες συγκίνηση, σκηνές από ένα ιστορικό δράμα: η συνάντηση του πολιτικού με την Ιστορία, τη μοίρα του ή τα πεπρωμένα της φυλής. Δεν ήταν τόσο του φωτογράφου αδυναμία ή του πολιτικού δύναμη επιρροής. Ήταν, μάλλον, κάτι που ο φακός μοιραζόταν με το κοινό των πολιτών αίσθημα: να βλέπει τους πολιτικούς μακρινούς και απρόσιτους, παντοδύναμους, με μυστικά φυλαγμένα μακριά από το αδιάκριτο βλέμμα». Στη σύγχρονη όμως πολιτική εικονογραφία, ο «χαρισματικός» πολιτικός δεν είναι αυτός που σαγηνεύει τα πλήθη, αλλά αυτός που δεν έχει τίποτα να κρύψει. Είναι αυτός που εργάζεται σκληρά, που περιμένει σαν όλους τους άλλους ανθρώπους να πάει στο γραφείο του και μαζί με την σύντροφό του βιώνει σαν απλός άνθρωπος την θαλπωρή του σπιτιού. Άραγε, η «αυθεντικότητα» ως αξία υπήρξε το όχημα για την κατασκευή μιας νέας πολιτικο-κοινωνικής συναίνεσης ή μέρος μιας πολιτικής σκηνοθεσίας για τη χειρα­γώγηση των μαζών στο πλαίσιο ενός πραγματιστικού λαϊκισμού;